Mô tả
Giới thiệu tác phẩm Dịu Dàng Là Đêm
Dịu dàng là đêm là tiểu thuyết của nhà văn Mỹ F. Scott Fitzgerald. Đây là cuốn tiểu thuyết thứ tư và là cuốn cuối cùng trọn vẹn của ông, xuất bản lần đầu vào năm 1934. Tiêu đề rút từ bài thơ Ngợi ca chim sơn ca của John Keats. Năm 1932, vợ Fitzgerald là Zelda Sayre Fitzgerald phải nằm viện ở Baltimore, Maryland vì bệnh tâm thần phân liệt. Tác giả ở thuê vùng ngoại ô Towson để viết cuốn tiểu thuyết này, là cuốn tiểu thuyết đầu tiên trong suốt chín năm ròng và là cuốn cuối cùng ông hoàn thành. Trong thời gian viết, đã vài lần ông hết nhẵn tiền, phải vay mượn của chủ bút, đại lý, và viết nhiều truyện ngắn cho các tờ báo có tiếng. Những năm đầu1930, khi đeo đuổi và viết tác phẩm này, chắc chắn là những năm đen tối nhất trong đời ông, vì thế tiểu thuyết có nhiều yếu tố ảm đạm.
Dịu dàng là đêm là chuyện tình bi thảm của nữ diễn viên trẻ Rosemary Hoyt và cặp vợ chồng Mỹ hợp thời Dick và Nicole Diver. Là một chuyên gia tâm thần trẻ, ưu tú trong thời mình, Dick vừa là chồng vừa là bác sĩ cho Nicole, người vợ giàu có luôn hối thúc chàng khuôn theo nếp sống không phải của mình, sự tương phản của họ ngày càng sâu sắc, dẫn đến kết cục đau đớn cho Dick. Cuốn tiểu thuyết như một nghiên cứu thâm thúy về quan điểm lãng mạn của nhân vật – vừa trữ tình, vừa bao quát và liên tưởng dai dẳng, buồn thăm thẳm.
Lời bình
“Một tác phẩm xuất sắc lạ thường.”
– Hemingway
“Có thể nói rằng, Dịu dàng là đêm là cuốn sách ưa thích của tôi, thậm chí tôi thấy nó còn hay hơn Bên này thiên đường của cùng tác giả.”
– Jonh O’Hara
Bản dịch khác với tên gọi “Cuộc Tình Bỏ Đi”
Đây là cuốn tiểu thuyết Scott Fitzgerald khởi viết ngay sau Gatsby vĩ đại (The Great Gatsby – 1925) nhưng mất đến 9 năm (1934). Tên sách Tender Is the Night được dịch thành Cuộc tình bỏ đi (bản dịch của Mặc Đỗ, NXB Hội Nhà Văn in lại 2003), trong khi một số bài báo hoặc website tạm dịch thành Đêm dịu dàng (hoặc Dịu dàng là đêm). Có lẽ, NXB / dịch giả phần nào lấy ý từ khái niệm “thế hệ bỏ đi” mà chính nhà văn là chứng nhân của “thời đại nhạc jazz” và cũng là người mô tả rất hay qua Gatsby vĩ đại. Xin mở ngoặc: dịch giả Mặc Đỗ cũng là người đã dịch cuốn The Great Gatsby vào thập niên 1950 với tựa đề Con người hào hoa.
Mặc dù tên tuổi Fitzgerald được xem như một trong những nhà văn Hoa Kỳ xuất sắc nhất, nhưng dường như cuốn sách này không gây được tiếng vang tại Việt Nam, thậm chí ít người biết đến. Tender Is the Night là một tiểu thuyết hay nhưng không quá hấp dẫn (ít nhất là qua bản tiếng Việt). Thật ra, những trăn trở, hoang mang của những cuốn sách trước được tác giả nhìn lại và đưa ra những hướng đi mới hơn. Câu chuyện là cuộc sống của Dick Diver, một bác sỹ tâm thần trẻ tuổi và vợ là Nicole, cũng từng là một bệnh nhân của chồng mình. Họ sống trong một biệt thư xa hoa ở miền Nam nước Pháp. Những diễn biến kịch tính sau đó đã cho thấy sự bế tắc trong tâm hồn của mỗi nhân vật. Cuộc tình của Dick với Rosemary, của Nicole với Tommy không chỉ là chuyện tình cảm, mà chứa đựng nhiều bi kịch của con người và xã hội. (Lưu ý vợ của nhà văn cũng bị bệnh tâm thần).
Bản dịch tiếng Việt viết theo giọng điệu và phương ngữ miền Nam kiểu cũ (chẳng hạn “bịnh nhân”), nên có thể bạn đọc ngày nay không quen tai lắm. Cá nhân tôi thấy phần cuối sách phần dịch không được trơn tru lắm, giống như dịch vội vàng hoặc do người khác thực hiện. In một cuốn sách từng được bình chọn trong danh sach 100 cuốn tiểu thuyết hay nhất nước Mỹ, nhưng NXB chẳng có lấy một dòng giới thiệu (thật ra họ tự ý lấy bản dịch cũ và xuất bản lại), kể cả xuất xứ của tên sách (trích từ bài thơ Ode to a Nightingale của John Keats). Thật hết sức đáng tiếc!
Như vậy, “Cuộc tình bỏ đi” không chỉ là câu chuyện tình, không phải là cuốn sách dễ đọc dễ hiểu. Mỗi độc giả, với kinh nghiệm sống và vốn đọc khác nhau, sẽ có những rút tỉa và niềm vui thú khác nhau khi đọc tác phẩm này.
